21ο Ετήσιο Συνέδριο της ESPO: Πράσινη μετάβαση και καινοτομία στο επίκεντρο της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής για τα λιμάνια
Με τη συμμετοχή κορυφαίων εκπροσώπων της ευρωπαϊκής λιμενικής και ναυτιλιακής βιομηχανίας, ξεκίνησαν σήμερα στο ξενοδοχείο Makedonia Palace οι εργασίες του 21ου Ετήσιου Συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO).
Η διοργάνωση φιλοξενείται για πρώτη φορά από τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ Α.Ε.), αναδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης και του λιμένα της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Κεντρικός ομιλητής του συνεδρίου ήταν ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, κ. Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος με σαφές μήνυμα υπέρ της διαμόρφωσης μιας φιλόδοξης, ευέλικτης και ενιαίας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα λιμάνια της Ευρώπης, παρουσίασε τις βασικές αρχές της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής, η οποία θα παρουσιαστεί μέχρι το τέλος του 2025.
Αφού καλωσόρισε τους συνέδρους στην πόλη του, τη Θεσσαλονίκη, τονίζοντας τη μοναδική πολιτιστική της κληρονομιά και τη στρατηγική σημασία του λιμανιού της, χαρακτηρίζοντάς το ως το ομορφότερο λιμάνι της Ευρώπης, δήλωσε ότι «Είναι ώρα για μια στρατηγική που να βρίσκει τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στις διαφορετικές ανάγκες και, συχνά, στις ανταγωνιστικές λύσεις. Μια στρατηγική που να λειτουργεί για όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια», ανακοινώνοντας ότι η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Λιμάνια θα ενσωματώνει όλες τις νέες πραγματικότητες και προκλήσεις, όπως η πράσινη μετάβαση, η ψηφιοποίηση, η ασφάλεια και η ανθεκτικότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Αναφερόμενος στον ρόλο των ευρωπαϊκών λιμένων, σημείωσε πως τα λιμάνια δεν είναι μόνο κόμβοι διακίνησης εμπορευμάτων και επιβατών, αλλά πυλώνες οικονομίας, ενέργειας, καινοτομίας και ευρωπαϊκής ταυτότητας.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, τα πλοία στην ΕΕ μεταφέρουν 3,4 δισ. τόνους φορτίου και σχεδόν 400 εκατ. επιβάτες ετησίως, οι λιμένες της ΕΕ δημιουργούν άμεση προστιθέμενη αξία ύψους 29,5 δισ. ευρώ και 400.000 θέσεις εργασίας, το 75% του εξωτερικού εμπορίου και το 1/3 του ενδοκοινοτικού διακινείται μέσω λιμένων.
Ο κ. Τζιτζικώστας εξήρε την προσθήκη της Ευρωπαϊκής Θαλάσσιας Διάστασης στο δίκτυο ΤΕΝ-Τ, η οποία δίνει έμφαση στη διασύνδεση λιμένων με το ενδοχώριο, την προώθηση εναλλακτικών καυσίμων και την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις νέες γεωπολιτικές και επιχειρησιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα λιμάνια, όπως οι επιπτώσεις από την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, η στάση των ΗΠΑ και η αναδιαμόρφωση των παγκόσμιων ροών εμπορίου, η ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας, φυσικής και ψηφιακής, η διακίνηση των ναρκωτικών,η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις στη λειτουργία των λιμένων.
«Η ανθεκτικότητα των λιμανιών δοκιμάζεται», είπε ο κ. Τζιτζικώστας, αναγνωρίζοντας τις διαφορετικές ανάγκες μεταξύ μεγάλων, σύνθετων λιμανιών και ειδικευμένων, μικρότερων υποδομών, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λιμάνια που εξυπηρετούν απομονωμένες περιοχές ή βρίσκονται εντός αστικών κέντρων.
Ωστόσο, τόνισε πως οι προκλήσεις μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες. Ειδικότερα αναφέρθηκε στη στρατηγική σημασία των λιμανιών για την ενεργειακή μετάβαση, ως κόμβων εισαγωγής, παραγωγής και υποστήριξης της καθαρής ενέργειας, στις δυνατότητες για ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών, εξοπλισμού λιμένων, επισκευής και ναυπήγησης πλοίων στην ΕΕ, στην ανάγκη για νέα επιχειρηματικά μοντέλα, που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και την αυτάρκεια της ΕΕ.
Ο κ. Τζιτζικώστας δεσμεύτηκε πως η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Λιμάνια θα εστιάσει μεταξύ άλλων στις μεταφορές πόρτα-πόρτα, στην ενίσχυση της ασφάλειας (περιλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας), στην ψηφιοποίηση και την καινοτομία, στην ενεργειακή μετάβαση, στην αντιμετώπιση ελλείψεων σε προσωπικό και δεξιότητες, στην καθοδήγηση χρηματοδοτήσεων από ταμεία της ΕΕ και την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς και στον σεβασμό προς τις τοπικές κοινωνίες και το περιβάλλον.
Κλείνοντας, ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε τη σημασία του διαλόγου με τα λιμάνια και ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει διαβούλευση (call for evidence) για τη στρατηγική, καλώντας όλα τα μέλη της ESPO να συμμετάσχουν ενεργά. «Οι προτάσεις σας έχουν βαρύνουσα σημασία και θα ενσωματωθούν στις τελικές μας αποφάσεις», τόνισε.
Σ. Γκίκας: «Στήριξη στις ΜμΕ του ναυτιλιακού τομέα»
Μιλώντας από το βήμα του Συνεδρίου, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Στέφανος Γκίκας, αναφέρθηκε στην ανάγκη για μια ενιαία, ευέλικτη και στοχευμένη ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια και τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ενώ υπογράμμισε ότι το 2025 είναι κομβικό έτος χάραξης ευρωπαϊκών πολιτικών. «Ωστόσο, παρά το κατακερματισμένο και ασταθές παγκόσμιο γεωπολιτικό τοπίο, η Ευρώπη εξακολουθεί να σημειώνει σταθερή και αποφασιστική πρόοδο» είπε χαρακτηριστικά.
Συγκεκριμένα, εξέφρασε την πεποίθηση του ότι η Βιομηχανική Ναυτιλιακή Στρατηγική της ΕΕ θα πρέπει να συμπεριλάβει την ενσωμάτωση της ναυτιλίας ως ανεξάρτητου πυλώνα αλλά και να στηρίζει τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), οι οποίες αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» του ναυτιλιακού τομέα, αλλά αποκλείονται από χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο Καινοτομίας. Έθεσε ακόμη ως προτεραιότητα την ενίσχυση της ναυτικής απασχόλησης και των δεξιοτήτων.
Ο κ. Γκίκας ανέδειξε ακόμη τη σημασία των Clean Energy Marine Hubs ως πυλώνες της πράσινης στρατηγικής για τα λιμάνια, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα διαμορφώνει τις υποδομές της με αυτό το πρότυπο. Τόνισε επίσης την ισχυρή επενδυτική δυναμική των ελληνικών λιμένων με αναφορά και στην κρουαζιέρα, η οποία αναπτύσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Ολοκληρώνοντας, ο κ. Γκίκας τόνισε πως το Συνέδριο της ESPO είναι «μια ευκαιρία για νέα ευρωπαϊκή ατζέντα που αναγνωρίζει τον πολυδιάστατο ρόλο των λιμανιών στην ανάπτυξη και την ασφάλεια της ΕΕ».
A. Zeltiņš: «Yποστηρικτικό, ευέλικτο και ρεαλιστικό νομοθετικό πλαίσιο για τα λιμάνια»
Στο καλωσόρισμα του, ο Πρόεδρος της ESPO, κ. Ansis Zeltiņš χαιρέτισε την επιλογή της Θεσσαλονίκης ως διοργανώτριας πόλης και τόνισε τη σημασία του συνεδρίου εν μέσω ενεργειακής μετάβασης, ψηφιοποίησης και αναζήτησης στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Ζήτησε δε ένα υποστηρικτικό, ευέλικτο και ρεαλιστικό νομοθετικό πλαίσιο που δεν θα υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμένων αλλά θα τα καταστεί πιο ανταγωνιστικά σε παγκόσμιο επίπεδο. Τόνισε πως η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει στα λιμάνια της, προστατεύοντάς τα από τυχόν απειλές, χωρίς ωστόσο να υπονομεύει τη συνδεσιμότητα και το ανοιχτό εμπόριο.
«Ο ανταγωνισμός πρέπει να είναι δίκαιος και να διαφυλάσσεται — όχι μόνο για το δικό μας συμφέρον, αλλά για τη στρατηγική ανθεκτικότητα της Ευρώπης. Ας είμαι σαφής: η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει στα λιμάνια της όπως ποτέ ξανά. Είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι να δουλέψουμε. Αλλά χρειαζόμαστε πρόσβαση σε χρηματοδότηση και σε χώρο. Τα λιμάνια είναι κρίσιμες υποδομές, είναι όμως και ανοιχτές πύλες. Πιστεύω ότι η επερχόμενη Στρατηγική Λιμένων δεν θα είναι στρατηγική επιβολής, αλλά ενδυνάμωσης – χωρίς περίσσεια βάρη, αλλά με καλύτερη υποστήριξη. Χωρίς δεσμευτικούς κανόνες, αλλά με πλαίσια που επιτρέπουν τη δράση. Τα λιμάνια χρειάζονται περιθώριο ελιγμών. Αυτό σημαίνει πολιτική που να εξοπλίζει και όχι να περιορίζει», επισήμανε ο κ. Ansis Zeltiņš.
Αθ. Λιάγκος: «Τα λιμάνια μας πυλώνες πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής ανάπτυξης»
Για τη μεταμόρφωση των λιμανιών σε κόμβους συνδεσιμότητας και καινοτομίας μίλησε στον χαιρετισμό του ο Εκτελεστικός Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΟΛΘ και Πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ), κ. Αθανάσιος Λιάγκος. «Τα λιμάνια σήμερα είναι κάτι πολύ περισσότερο από πύλες εμπορίου. Είναι κόμβοι συνδεσιμότητας, κέντρα καινοτομίας και μοχλοί ανάπτυξης για τις εθνικές και ευρωπαϊκές οικονομίες», δήλωσε.
Αναδεικνύοντας τέσσερις βασικές προκλήσεις για τον λιμενικό κλάδο, έθεσε στο επίκεντρο την πράσινη μετάβαση, σημειώνοντας πως η ηλεκτροδότηση πλοίων, τα εναλλακτικά καύσιμα και οι βιώσιμες εφοδιαστικές αλυσίδες δεν είναι πια επιλογές, αλλά επιταγές, την ψηφιακή μετάβαση με έμφαση στην ανάγκη για «έξυπνες» τεχνολογίες που ενισχύουν τη διαχείριση φορτίου, την ασφάλεια, την εμπειρία των επιβατών και την ανθεκτικότητα απέναντι σε κρίσεις, όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις και η κλιματική αστάθεια που ανέδειξαν την ανάγκη για προσαρμοστικά και ανθεκτικά λιμενικά συστήματα, καθώς και την σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες, καθώς, όπως επισήμανε, «ο λιμένας δεν είναι ένα απομονωμένο οικονομικό κύτταρο, αλλά αναπόσπαστο μέρος της κοινότητας».
Ο Πρόεδρος της ΕΛΙΜΕ υπογράμμισε πως η συλλογική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι καθοριστική: «Η Ευρώπη διαθέτει ένα μοναδικό δίκτυο λιμένων με πλούσια ιστορία, τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό. Η συνεργασία μας είναι το κλειδί για να αναδείξουμε τα λιμάνια μας σε πρότυπα πράσινης, ψηφιακής και κοινωνικά υπεύθυνης ανάπτυξης».
Ανέφερε το παράδειγμα της ανάπτυξης της κρουαζιέρας στη Θεσσαλονίκη ως αποτέλεσμα συνεργασιών με τοπικούς φορείς: «Η Ευρώπη έχει μοναδικό δίκτυο λιμένων. Η συνεργασία είναι το κλειδί για ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό μέλλον», κατέληξε.
Η μακροοικονομική προοπτική για τα ευρωπαϊκά λιμάνια
Στις θεματικές ενότητες που ακολούθησαν, παρουσιάστηκε η μακροοικονομική προοπτική για τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Ειδικότερα, στις παγκόσμιες γεωοικονομικές εξελίξεις και τις προκλήσεις της λιμενικής και ναυτιλιακής βιομηχανίας επικεντρώθηκε ο κ. Tim Power, Διευθύνων Σύμβουλος της Drewry, εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών και ανάλυσης δεδομένων στον τομέα της ναυτιλίας και των εφοδιαστικών αλυσίδων, ο οποίος ανέλυσε τις κρίσιμες παραμέτρους που διαμορφώνουν σήμερα το περιβάλλον για τη ναυτιλία και τα ευρωπαϊκά λιμάνια.
Παρά τη γεωπολιτική ένταση και τις διαδοχικές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ, η παγκόσμια οικονομία αποφεύγει τα χειρότερα. «Η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη για το παγκόσμιο ΑΕΠ ανέρχεται στο 2,6%, με την Κίνα να σταθεροποιείται στο 3,7% και την ΕΕ στο 1,5%. Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ παραμένει υψηλό, ενώ επιβλήθηκαν δασμοί 145% στα κινεζικά προϊόντα, προκαλώντας πτώση στις κινεζικές εισαγωγές εμπορευματοκιβωτίων», εξήγησε ο κ. Tim Power.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δασμοί επηρεάζουν άμεσα τους Αμερικανούς καταναλωτές, ενώ οι περιορισμοί σε κινεζικά πλοία καθιστούν τη λειτουργία τους ασύμφορη στις ΗΠΑ. Η επιβολή προτεινόμενων χρεώσεων σε πλοία κινεζικής κατασκευής και διαχείρισης ενδέχεται να προκαλέσει αναδιάταξη του στόλου, με έμφαση σε μη αμερικανικούς προορισμούς.
Παράλληλα, η επιβολή τελών λιμένα και η αναδιάταξη των θαλάσσιων μεταφορών πλήττουν τις συμμαχίες πλοιοκτητών, με επιπτώσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Όσον αφορά την Ευρώπη, η λιμενική διακίνηση εμπορευμάτων παρουσίασε αύξηση 0,7% ετησίως μέχρι το 2019, ακολουθούμενη από ισόποση μείωση την περίοδο 2019–2024, κυρίως λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία. «Η Ευρώπη παραμένει πιο ανθεκτική, με θετικές προβλέψεις για την κίνηση εμπορευματοκιβωτίων (2-2,5%), με σχετικά περιορισμένη έκθεση στην αμερικανική αγορά. Οι τομείς ενέργειας (LNG, LPG) βρίσκονται στο επίκεντρο των νέων δασμών, με την Κίνα να αντιμετωπίζει κρίσιμες ελλείψεις σε πρώτες ύλες όπως το προπάνιο», πρόσθεσε ο κ. Power.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η πρόταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) για ένα νέο παγκόσμιο πλαίσιο μείωσης εκπομπών. Το σχέδιο προβλέπει κόστος έως και 760 δολάρια/τόνο για πλοία με υψηλές εκπομπές, σηματοδοτώντας τη μετάβαση της ναυτιλίας σε νέα ενεργειακά πρότυπα. Η Κίνα το υποστήριξε, ενώ οι ΗΠΑ απείχαν, ενισχύοντας το γεωοικονομικό ρήγμα.
Προβλέψεις για την παγκόσμια ναυτιλία
Η εταιρεία Drewry προβλέπει μείωση 1% στην παγκόσμια διακίνηση containers το 2025, επηρεαζόμενη από την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ – μία εξέλιξη που έχει παρατηρηθεί μόνο δύο φορές από το 1979. Οι ναύλοι στις ανατολικές–δυτικές διαδρομές παραμένουν 47% πάνω από τα επίπεδα του 2019, παρά τη σημαντική πτώση από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η παρουσίαση του Tim Power έκλεισε με την επισήμανση πως η διεθνής ναυτιλία και τα λιμάνια βρίσκονται σε φάση αναδιάρθρωσης. Οι εμπορικές εντάσεις και οι περιβαλλοντικές ρυθμίσεις καθιστούν την εποχή κρίσιμη και γεμάτη ρίσκα. Η μετάβαση σε νέα καύσιμα θα είναι αργή, ενώ η επανασύνδεση της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού είναι ήδη σε εξέλιξη.
Η διοργάνωση και οι επόμενες ενότητες
Το Συνέδριο του ESPO 2025 τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης), του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης. Στις επόμενες θεματικές ενότητες παρουσιάζονται ζητήματα σχετικά με τη χρηματοδότηση, την κυκλική οικονομία στα λιμάνια, τις νέες τεχνολογίες, και τον ρόλο των τοπικών αρχών και της κοινωνίας πολιτών.
Το συνέδριο αποτελεί κεντρικό σταθμό στον διάλογο για το μέλλον των ευρωπαϊκών λιμένων και καταγράφει ήδη υψηλή συμμετοχή από 30+ χώρες και περισσότερους από 400 συνέδρους.
Για πληροφορίες και πρόγραμμα Συνεδρίου: www.espo-conference.com
Διαβάστε επίσης:
Ανοιχτά θέματα λιμένων εξέτασε η ΕΛΙΜΕ στο Ηράκλειο
Γλυφάδα: Εντοπίσθηκαν και κατασχέθηκαν 194 κιλά ακατέργαστης κάνναβης (φωτογραφίες)
Content Original Link:
" target="_blank">
