Η επαύριον της Ερυθράς Θάλασσας – Μία απειλή παγκόσμιας εμβέλειας στην εμπορική ναυτιλία
Η αδιάκοπη αποσταθεροποίηση στην Ερυθρά Θάλασσα, τα Στενά του Bab el-Mandeb και τον Κόλπο του Άντεν έχει πλέον αναχθεί σε μείζον γεωστρατηγικό και επιχειρησιακό διακύβευμα για τη διεθνή εμπορική ναυτιλία. Η περιοχή, η οποία αποτελεί κρίσιμο θαλάσσιο διάδρομο που συνδέει τη Μεσόγειο με τον Ινδικό Ωκεανό μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός ναυτικού ασύμμετρου πολέμου, με επιθέσεις που πλέον λαμβάνουν χαρακτηριστικά στοχευμένων τρομοκρατικών ενεργειών.
Οι συνέπειες είναι πολυεπίπεδες και εξαιρετικά ανησυχητικές:
- Η ασφάλεια των ναυτικών πληρωμάτων τίθεται υπό άμεση απειλή.
- Η ομαλή ροή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας διαταράσσεται σοβαρά.
- Η ασφάλεια ναυσιπλοΐας υπό σημαίες κρατών-μελών του IMO αποδυναμώνεται.
- Αναδεικνύονται δομικά ελλείμματα στην επιχειρησιακή ετοιμότητα των κρατικών μηχανισμών και στην νομική προστασία των συμφερόντων τους στη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον, αναδύεται επιτακτικά η ανάγκη για συλλογική, θεσμική και τεχνολογικά προηγμένη θωράκιση του θαλάσσιου εμπορίου, καθώς και η ενεργός παρουσία επιχειρησιακών αποστολών, όπως η EUNAVFOR ASPIDES, που στοχεύουν στη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και της προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα.
Τα γεγονότα
Στις 6 και 7 Ιουλίου 2025, καταγράφηκαν διαδοχικές στοχευμένες επιθέσεις σε εμπορικά πλοία που διέπλεαν την υψηλού κινδύνου θαλάσσια περιοχή ανοικτά της Υεμένης. Ειδικότερα, το Φ/Γ MV MAGIC SEAS αποτέλεσε σαφώς εστιασμένο στόχο από μικρά εχθρικά σκάφη, τα οποία εξαπέλυσαν πολλαπλές επιθέσεις με εκτοξευόμενα βλήματα τύπου RPG (Rocket Propelled Grenades) σε απόσταση περίπου 51 ναυτικών μιλίων νοτιοδυτικά της Al Hudaydah.
Σύμφωνα με τις επίσημες αναφορές της UKMTO (United Kingdom Maritime Trade Operations), το πλοίο υπέστη σοβαρότατες ζημιές στο κύτος και στο μηχανοστάσιο, με αποτέλεσμα να χάσει πλήρως τη δυνατότητα πρόωσης και να ακινητοποιηθεί εντός εχθρικού ναυτικού θύλακα που αποτελούσαν πολλαπλά ταχέα μικρά σκάφη με ύποπτη επιχειρησιακή συμπεριφορά.
Η διάρκεια της επίθεσης υπήρξε παρατεταμένη, και οι επιτιθέμενοι συνέχισαν την παρενόχληση του πλοίου ακόμη και μετά τη βλάβη του, γεγονός που εντείνει τις ενδείξεις για προσχεδιασμένη, συντονισμένη και στρατιωτικού χαρακτήρα ενέργεια, η οποία υπερβαίνει τα όρια της “πειρατείας” και αγγίζει πλέον τα χαρακτηριστικά θαλάσσιου τρομοκρατικού πλήγματος.
Η παραπάνω επίθεση επιβεβαιώνει την ένταση της απειλής στην περιοχή, αλλά και την επικινδυνότητα διέλευσης από πλοία ανεξαρτήτως σημαίας ή φορτίου, αναδεικνύοντας το κενό θαλάσσιας προστασίας για τον παγκόσμιο εμπορικό στόλο.
Η Απάντηση της EUNAVFOR ASPIDES – Επιχειρησιακή Αντίδραση Υψηλού Επιπέδου
Η ευρωπαϊκή αποστολή “EUNAVFOR ASPIDES”, ενεργώντας ως ναυτικός βραχίονας άμεσης αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανταποκρίθηκε άμεσα και συντεταγμένα στις πρόσφατες επιθέσεις, προχωρώντας σε επικαιροποίηση κρίσιμων επιχειρησιακών οδηγιών προς τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα, με στόχο τη διατήρηση της Ελευθερίας της Ναυσιπλοΐας σε ένα περιβάλλον ολοένα και πιο ρευστό και επικίνδυνο.
Συγκεκριμένα:
- Προχώρησε στον καθορισμό “Caution Area” (Περιοχής Επιφυλακής) με συγκεκριμένες γεωγραφικές συντεταγμένες, στην οποία παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος επανάληψης επιθέσεων ή παρουσίας ναρκοθετημένων θαλάσσιων σημείων. Τα πλοία συστήνεται ρητά να αποφεύγουν την εν λόγω περιοχή έως νεωτέρας.
Αναθεώρησε την εκτίμηση επιπέδου απειλής για τις θαλάσσιες μετακινήσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, τα Στενά του Bab el-Mandeb και τον Κόλπο του Άντεν, ως εξής:
- ΚΡΙΣΙΜΗ (CRITICAL) για πλοία με σύνδεση με το Ισραήλ, είτε μέσω σημαίας, φορτίου, πληρώματος, συμφερόντων πλοιοκτησίας ή λιμένα προορισμού.
- ΜΕΤΡΙΑ (MODERATE) για πλοία με σχέση με τις ΗΠΑ.
- ΧΑΜΗΛΗ (LOW) για λοιπά πλοία, αν και επισημαίνεται πως καμία κατηγορία δεν εξαιρείται από τον κίνδυνο στοχοποίησης, λόγω της ασυμμετρίας της απειλής
Συνιστάται ρητά η απενεργοποίηση των συσκευών AIS (Automatic Identification System) και LRIT (Long Range Identification and Tracking), κατά την είσοδο σε περιοχές Υψηλής Απειλής (High Threat Area). Η πρακτική αυτή είναι απολύτως συμβατή με τη Σύμβαση SOLAS – Chapter V, Regulation 19.2.4.7, όπου ο πλοίαρχος δύναται, για λόγους ασφάλειας, να απενεργοποιήσει τα συστήματα εκπομπής στίγματος. Το μέτρο θεωρείται κρίσιμο ώστε να αποτρέπεται η πρόβλεψη της πορείας ή η στοχοποίηση πλοίων μέσω ψηφιακών ιχνών
Η Ελληνική Διοικητική Απόκριση – Θεσμική Ετοιμότητα και Εθνική Ευθύνη
Το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, με τον συντονιστικό ρόλο του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, αντέδρασε με αμεσότητα, σαφήνεια και θεσμική επάρκεια στις εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα, εκδίδοντας σειρά εγκυκλίων και επίσημων οδηγιών προς τη ναυτιλιακή κοινότητα, οι οποίες διαβιβάστηκαν στα θεσμικά όργανα εκπροσώπησης της ελληνικής ναυτιλίας, όπως οι ναυτιλιακές ενώσεις και τα επιμελητήρια.
Οι βασικές στρατηγικές συστάσεις του ΥΝΑΝΠ συνιστούν κατευθυντήριες γραμμές επιχειρησιακής πρόληψης και είναι οι εξής:
- Αποφυγή πλου σε χωρικά ύδατα της Υεμένης, όπου καταγράφονται επανειλημμένα περιστατικά εχθρικών ενεργειών και ναυτικών προσβολών, καθώς εκεί ελλοχεύει ο μεγαλύτερος κίνδυνος εμπλοκής πλοίων σε θερμά επεισόδια.
- Ναυτιλία πλησίον της αφρικανικής ακτής, επιλογή η οποία μειώνει σημαντικά την έκθεση σε ρουκέτες, drones ή ταχέα εχθρικά σκάφη που κινούνται από τις περιοχές υπό τον έλεγχο παραστρατιωτικών δυνάμεων στην Υεμένη.
- Διενέργεια λεπτομερούς και τεκμηριωμένης αξιολόγησης κινδύνου (risk assessment) πριν από κάθε διέλευση, η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη:
- Τη σημαία του πλοίου.
- Τη χώρα έδρας της εταιρείας.
- Τον προορισμό ή το φορτίο.
- Τυχόν συνδέσεις με χώρες που τελούν υπό στοχοποίηση, όπως Ισραήλ ή Ηνωμένες Πολιτείες.
- Η ανάλυση αυτή αποτελεί ελάχιστη προϋπόθεση υπεύθυνης ναυτικής διαχείρισης.
- Συνεχής παρακολούθηση του ιστότοπου MSCIO (Maritime Security Centre – Indian Ocean) και διαρκής λήψη των επικαιροποιημένων οδηγιών της επιχείρησης ASPIDES, οι οποίες δημοσιεύονται σε πραγματικό χρόνο και συνιστούν το θεσμικό στήριγμα της ναυτιλιακής ασφάλειας στην περιοχή.
Η ελληνική πλευρά, με τις παραπάνω παρεμβάσεις, επιβεβαιώνει την υψηλή της επιχειρησιακή ετοιμότητα, ανταποκρινόμενη στην ευθύνη που απορρέει από τη διεθνή ηγετική θέση της ελληνικής ποντοπόρου ναυτιλίας. Παράλληλα, θέτει ξεκάθαρο πλαίσιο για τις εταιρείες και τους πλοιάρχους, υπενθυμίζοντας ότι σε περιβάλλοντα ασύμμετρης απειλής, η πρόληψη είναι η ισχυρότερη μορφή άμυνας.
Ανάλυση – Τι υποκρύπτει το επιχειρησιακό σκηνικό;
Η αστάθεια στην Ερυθρά Θάλασσα δεν συνιστά πλέον ένα περιφερειακό ή συγκυριακό φαινόμενο. Αντιθέτως, έχει μετατραπεί σε κεντρικό ζήτημα διεθνούς ασφάλειας και ναυτιλιακής ελευθερίας, με συστημική επίδραση στον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη.
Στο συγκεκριμένο θέατρο επιχειρήσεων, τα εμπορικά πλοία μετατρέπονται σε “ομήρους” ή “στόχους”, εντασσόμενα άθελά τους σε έναν ασύμμετρο ναυτικό πόλεμο, όπου οι συμβατικές αρχές της ναυτικής ουδετερότητας καταλύονται εκ των πραγμάτων.
Οι παραστρατιωτικές δυνάμεις των Χούθι, με πρόσβαση σε τεχνολογία προσβολής χαμηλού κόστους και υψηλού αντίκτυπου (όπως RPG, UAVs, πλωτά εκρηκτικά, έξυπνα ιχνηλατικά), δεν διστάζουν να στοχοποιούν αδιακρίτως πλοία τρίτων κρατών, πέραν των παραδοσιακών “εχθρικών” στόχων. Το αποτέλεσμα είναι η εκθετική αύξηση της αβεβαιότητας στην ασφάλεια πληρωμάτων, η ανασφάλεια στη ναυτιλιακή ασφάλιση και η υπονόμευση της αλυσίδας logistics που στηρίζει την παγκόσμια οικονομία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της επιχείρησης EUNAVFOR ASPIDES, υιοθετεί ρόλο συλλογικού εγγυητή της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στην περιοχή. Με ήπια αλλά καθοριστική στρατιωτική παρουσία, μηχανισμό ενημέρωσης (MSCIO) και επιχειρησιακή δυνατότητα συνοδείας ή προστασίας πλοίων, απαντά με ευθύνη και στρατηγικό βάθος στην απειλή, προσφέροντας έμπρακτη υποστήριξη στο διεθνές ναυτιλιακό σύστημα.
Η Ελληνική Ναυτιλία στο Προσκήνιο
Η Ελλάδα, ως πρώτη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως, δεν μπορεί παρά να βρεθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων. Φέρει, εκ των πραγμάτων, ιδιαίτερο βάρος ευθύνης αλλά και αυξημένη έκθεση στον κίνδυνο.
Απαιτείται πλέον:
- Καθολική συμμόρφωση των εταιρειών, πλοιάρχων και πλοίων με τις κατευθυντήριες οδηγίες ASPIDES και τους Κανονισμούς SOLAS, όχι ως τυπική υποχρέωση, αλλά ως δομικό στοιχείο εθνικής και επιχειρησιακής επιβίωσης.
- Εξειδικευμένη εκπαίδευση πληρωμάτων σε σενάρια ναυτικής κρίσης, όπως προσβολές με drones, επιθέσεις RPG, επιβίβαση εχθρικών ομάδων (boarding), κυβερνοεπιθέσεις και διαχείριση καταστάσεων υψηλής πίεσης σε real-time ναυτιλιακό περιβάλλον.
- Ενίσχυση των υποδομών κυβερνοασφάλειας, με παράλληλη αναβάθμιση των συστημάτων ανίχνευσης απειλών και risk assessment σε επίπεδο πλοίου, στόλου και εταιρείας.
- Ίδρυση Εθνικού Κέντρου Ανάλυσης Ναυτικών Απειλών (ΕΚΑΝΑ), στελεχωμένου με αξιωματικούς του Λ.Σ., αναλυτές πληροφοριών, ναυπηγούς και ειδικούς στον κυβερνοχώρο, που να λειτουργεί σε σύνδεση με το ΕΚΣΕΔ, την ΕΥΠ και διεθνή ναυτικά κέντρα, για την ενιαία και αξιόπιστη διαχείριση πληροφοριών κινδύνου.
Η Επαύριον – Τι Προβλέπεται;
Η στρατιωτικοποίηση της Ερυθράς Θάλασσας αναμένεται να ενταθεί και να αποκτήσει δομικά χαρακτηριστικά σύγκρουσης. Στο προσεχές διάστημα είναι εύλογο να αναμένονται:
- Κλιμάκωση επιθέσεων με εξελιγμένα μέσα, όπως κατευθυνόμενα UAVs, έξυπνα πλωτά εκρηκτικά και κυβερνοπαρεμβολές στα συστήματα πλοήγησης (GNSS spoofing).
- Στοχευμένες απαντήσεις τρίτων κρατών με ανάπτυξη πολεμικών μονάδων, αεροπορικών πληγμάτων ή επιχειρήσεων ειδικών δυνάμεων, με σκοπό την εξουδετέρωση των πυρήνων απειλής.
- Εντατικοποίηση της διεθνούς πίεσης προς τον IMO, με σκοπό την υιοθέτηση υποχρεωτικών πρωτοκόλλων ασφαλείας για πλοία που διέρχονται από Ζώνες Υψηλής Απειλής (HRA), ανεξαρτήτως σημαίας.
Καταληκτικά – Τι Οφείλουμε να Πράξουμε ως Κράτος και ως Κλάδος
Η εποχή της πρόθεσης και της “αυτονόητης ασφάλειας” έχει παρέλθει. Το διεθνές θαλάσσιο περιβάλλον απαιτεί στρατηγικές αποφάσεις, πράξεις και θεσμική εγρήγορση.
Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα:
- Οφείλει να επενδύσει στρατηγικά στην πρόληψη, στη στοχευμένη ενημέρωση και στην υιοθέτηση αδιάλειπτων διαδικασιών risk assessment.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας:
- Οφείλει να αναδείξει και να υλοποιήσει ένα ενιαίο στρατηγικό επιχειρησιακό σχέδιο προστασίας πλοίων ελληνικών συμφερόντων, με δέσμη μέτρων από την πρόληψη έως την παρέμβαση.
Οι φορείς λιμένων, οι οργανισμοί ISPS και οι Λιμενικές Αρχές:
- Οφείλουν να ενσωματώσουν σενάρια απειλών HRA (High Risk Area) στις ασκήσεις, τις προσομοιώσεις και τα σχέδια ασφαλείας τους, καθώς η ασφάλεια στη θάλασσα δεν είναι πλέον στατική αλλά συνεχώς εξελισσόμενη μεταβλητή.
Για κάθε Έλληνα ναυτικό, για κάθε πλοιοκτήτη, για κάθε στέλεχος της Ακτοφυλακής και του ΥΝΑΝΠ, αυτό δεν είναι απλώς «μια επικαιροποίηση». Είναι το προσκλητήριο ευθύνης απέναντι στο διεθνές δίκαιο, την ανθρώπινη ζωή και την ασφάλεια των θαλασσών.
Διαβάστε επίσης:
Τα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας αύξησαν τις παραγγελίες νεότευκτων τον Ιούνιο
Eternity C: Σώος εντοπίστηκε ο Έλληνας ένοπλος φρουρός του πλοίου
Content Original Link:
" target="_blank">
